نگاهی به «مهدی‌آباد»
بی شک معدن سرب‌وروی مهدی‌آباد با ذخیره قابل‌استخراج بیش از ۱۵۰میلیون تن می‌تواند نقش مهمی در تامین مواد اولیه واحدهای تولیدی پایین‌دستی و اشتغالزایی منطقه ایفا کند. از سوی دیگر می‌تواند میزان وابستگی واحدهای تولیدی سرب‌و روی به واردات خاک روی را کاهش داده و از خروج ارز از کشور جلوگیری کند.
به گزارش ایمیدرو، امین صفری، مدیر مجتمع سرب وروی مهدی‌آباد درباره شروع فعالیت‌های اکتشافی در این معدن اظهار کرد: نخستین فعالیت اکتشافی در معدن مهدی‌آباد در سال ۱۳۲۹ انجام شده و نتیجه آن، بهره‌برداری از معدن کالامین به‌صورت زیرزمینی است. تا سال ۱۳۳۷ حدود ۱۵هزار تن سنگ کالامین با عیار ۳۵درصد استخراج و بعد از تکلیس و رسیدن به عیار ۴۵درصد، به خارج از کشور صادر شد. پس از آن، حدود ۵۷هزار متر حفاری اکتشافی در ۲۱۵ گمانه در معدن مهدی‌آباد انجام شده است.وی ادامه داد: در سال ۱۳۷۲ برای دسترسی به کانسار بخش مرکزی، که کانساری سولفیدی است و در عمق ۱۵۰ متری واقع شده، چاهی به عمق ۳۲۴ متر با مقطع دایره به قطر اولیه ۴/۵ متر حفر شد. اما با توجه به هزینه‌های زیاد استخراج زیرزمینی و نیز تکمیل اکتشافات دشت مرکزی و توجیه استخراج روباز کانسار مهدی‌آباد، فعالیت در این بخش در سال ۱۳۸۲ متوقف شد و درحال‌حاضر، آب مصرفی معدن از این بخش تامین می‌شود.
به گفته وی، در سال ۱۳۸۴، وزارت صنایع و معادن وقت پروانه بهره‌برداری معدن سرب و روی و باریت مهدی‌آباد را صادر کرد که اکنون این پروانه به نام سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) است و براساس ابلاغیه وزارت متبوع، معدن مهدی‌آباد به‌عنوان معدن بزرگ شناخته شده است. براین اساس و در سال ۱۳۸۵، عملیات باطله‌برداری، استخراج و فروش مواد معدنی آغاز شد و تاکنون ادامه دارد.با وجود ذخایر فراوان از سرب و روی در مهدی‌آباد شاید احداث کارخانه شمش و کنسانتره یکی از الزامات اصلی برای این معدن باشد. صفری درباره این موضوع تصریح کرد: با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای احداث کارخانه‌های شمش و کنسانتره روی و همچنین فرآوری باریت در آینده، شاهد فرآوری و ایجاد ارزش‌افزوده قابل‌توجهی در مجتمع معدنی مهدی‌آباد خواهیم بود.در واقع این معدن حلقه‌های اکتشاف تا فرآوری را در اختیار خواهد داشت و محصولی با ارزش‌افزوده بیشتر را راهی بازار می‌کند. بی‌تردید این اقدام در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و جلوگیری از خام‌فروشی خواهد بود.با توجه به این موضوع که مهدی‌آباد ۳ محصول سرب‌و روی، باریت و کالامین را در اختیار دارد، بهره‌برداری از آن نقش مهمی در تامین مواد اولیه یادشده خواهد داشت.
صفری در ادامه افزود: در بخش معدن سرب و روی، در سال ۱۳۹۵ شرکت مهندسان مشاور کوشا معدن اقدام به بازنگری در برآورد ذخیره اقتصادی کانسار مهدی‌آباد و طراحی پیت بهینه آن کرد. این شرکت ذخیره زمین‌شناسی معدن را ۷۱۶ میلیون تن و میزان ذخیره قابل استخراج را ۱۵۴میلیون تن برآورد کرد. پیت اصلی معدن، ابعادی به طول ۱۹۰۳ متر، عرض ۱۴۳۳ متر و عمق ۳۴۰ متر خواهد داشت.همچنین در بخش باریت، در سال ۱۳۹۲ تصمیم به بازنگری دوباره میزان ذخیره این ماده معدنی و همچنین اصلاح طرح بهره‌برداری آن گرفته شد. بر این اساس، شرکت مشاوران معدن زمین با طراحی و برآورد ذخیره اقتصادی معدن باریت مهدی‌آباد، ذخیره کانسار باریت BaSO۴ را ۱۲۴ میلیون تن اعلام کردند.وی تصریح کرد: در بخش سوم(معدن کالامین) نیز از اوایل سال ۱۳۸۹، به طور جدی فعالیت‌های استخراجی در شمال‌غربی کانسار مهدی‌آباد با هدف استخراج یک میلیون و ۸۴۹هزار و ۲۰۰ تن ماده معدنی با عیار متوسط روی ۱۸ تا ۲۰درصد آغاز شد اما با تکمیل اکتشافات و بررسی دقیق‌تر، میزان ذخیره واقعی کالامین در سال ۱۳۹۱ از سوی شرکت معدن زمین حدود ۳۲۲هزار تن با عیار ۹/۵درصد روی برآورد شد که در عمل ادامه کار از نظر اقتصادی در این بخش غیرممکن شناخته شد. در نهایت در شهریور ۱۳۹۲، این معدن تعطیل و فعالیت‌ها در بخش مرکزی کانسار ادامه یافت.صفری گفت: طی فعالیت‌های انجام شده در معدن کالامین، با باطله‌برداری ۲میلیون و ۲۸۱هزار و ۶۲۵ تن متر مکعبی، حدود ۲۱۰هزار تن ماده معدنی با متوسط عیار ۱۰ درصد روی استخراج شد.
عملکرد سالانه «مهدی‌آباد»
وی در ادامه با اشاره به عملکرد این شرکت در سال‌های اخیر، اظهار کرد: استخراج باریت به‌عنوان یکی از محصولات شرکت سرب و روی مهدی‌آباد، در ۳ سال اخیر با روند رو به رشدی روبه‌رو بوده است. به طوری این مجتمع ۳۷هزار تن در سال ۱۳۹۲، ۳۳۰هزار تن در سال ۱۳۹۳ و ۵۸۰هزار تن در سال ۱۳۹۴ باریت استخراج کرده است.به گفته صفری، همچنین، این شرکت در ۴ ماه نخست سال ۹۵، استخراج بیش از ۳۳۶هزار تن ماده معدنی باریت را به ثبت رساند که رکورد جدیدی در استخراج این ماده معدنی به‌شمار می‌رود و ۶۷درصد برنامه سال ۱۳۹۵ را محقق کرده است.وی همچنین با اشاره به طرح‌های توسعه‌ای در مهدی‌آباد، بیان کرد: این مجتمع از سال‌ها پیش، با توجه به ذخایر عظیم سرب و روی، درصدد جذب سرمایه‌گذار برای استخراج معدن و احداث کارخانه‌های فرآوری بوده است. این هدف با توجه به سیاست‌های تدوین شده و تلاش مستمر مدیران مجتمع، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران و نهادهای ذی‌ربط، در سال ۱۳۹۵ به ثمر نشسته و کنسرسیومی متشکل از؛ شرکت‌های مبین؛ به‌عنوان یکی از قوی‌ترین پیمانکاران معدنی و دارنده ماشین‌آلات مورد نظر، شرکت مهندسی کاهنربا؛ به عنوان یکی از با تجربه‌ترین شرکت‌های مهندسی و فناوری در حوزه سرب و روی و تجربه احداث حدود ۲۰۰هزار تن ظرفیت سرب و روی در داخل و خارج از کشور، شرکت‌هایی از انجمن سرب و روی ایران با همکاری گلنکور، برنده فراخوان و به‌عنوان سرمایه‌گذار مجموعه تعیین شدند.
صفری تصریح کرد: در این زمینه، عملیات ۱۸۵میلیون تنی باطله‌برداری و احداث کارخانه‌های فرآوری کنسانتره روی با ظرفیت ۸۰۰هزار تن یا معادل آن در مدت ۴ سال نخست، جزییات برنامه‌های توسعه این مجتمع است.وی درباره ظرفیت این معدن نیز اظهار کرد: ذخیره زمین‌شناسی سرب و روی مهدی‌آباد ۷۱۶میلیون تن و ذخیره قابل برداشت آن ۱۵۴میلیون تن برای یک دوره ۲۵ساله طراحی شده است. ظرفیت طرح‌های پیش‌بینی شده نیز برای احداث کارخانه‌های ۸۰۰هزار تنی کنسانتره روی و ۸۰هزار تنی کنسانتره سرب و نقره برنامه‌ریزی شده است.صفری ادامه داد: با راه‌اندازی این طرح‌های ملی، علاوه بر اشتغالزایی قابل توجه در منطقه و ایجاد ارزش‌افزوده، زمینه ایجاد و توسعه واحدهای فرآوری پایین‌دستی و به تبع آن رشد اشتغال، ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر نیز فراهم خواهد شد و بر توسعه اقتصادی و رشد صادرات خواهد افزود. درنهایت، چنین طرحی می‌تواند اهداف اقتصاد مقاومتی را به نحو شایسته‌ای محقق کند.
«مهدآبادی» و صنعت روی
وی همچنین درباره نقش‌آفرینی معدن مهدی‌آباد در صنعت روی اضافه کرد: با توجه به اینکه ذخیره معدن مهدی‌آباد در کلاس جهانی بوده و مورد توجه ویژه فعالان صنعت سرب و روی در داخل و خارج از کشور است، بنابراین، بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های کشور و نیز تسهیل شرایط و اعطای مساعدت‌های ویژه برای پیشبرد این طرح ملی ضروری است. در این میان، می‌توان به تامین زیرساخت‌های طرح مانند آب، برق و دریافت مجوزهای لازم اشاره کرد که نیازمند عزمی ملی و همکاری همه مسئولان سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط است.صفری درباره قیمت‌های جهانی سرب‌وروی نیز افزود: درحال‌حاضر، نرخ جهانی روی مسیر افزایشی را طی می‌کند و چشم‌انداز مثبتی پیش روی شرکت‌های فرآوری صنعت سرب و روی است. با توجه به اینکه ذخایر معدن انگوران، به‌عنوان تنها معدن تامین‌کننده واحدهای سرب و روی کشور، رو به اتمام است. از این رو، توسعه عملیات معدن مهدی‌آباد برای رهایی از مشکلات کمبود مواد اولیه ضروری است.
صمت