نخستین جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس با متولیان بازار پول شامل وزیر اقتصاد، رییسکل بانک مرکزی و مدیران عامل بانکها درخصوص تحولات بازار سکه و ارز تشکیل شد. به گفته رییس این کمیسیون، در این جلسه مقرر شد فروش ارز مسافری تنها محدود به باجههای فرودگاهی شود. اما مهمترین دستورکار جلسه پارلمان و دولت حول بحث نرخ سود سپردهها و تسهیلات بود. براساس ماده 92 قانون برنامه پنجم، «شورای پول و اعتبار موظف است نرخ سود علیالحساب سپردههای یک ساله را حداقل به میزان میانگین نرخ تورم سال قبل و پیشبینی سال مورد عمل تعیین نماید.» براین اساس، با توجه به تورم 4/12 درصدی اعلامی از سوی بانک مرکزی برای سال 89 (در کنار تورم 9/13 درصدی اعلامی از سوی مرکز آمار) و اعلام مقامات این بانک مبنی بر انتظار افزایش نرخ تورم در سالجاری حداقل تا سطح 15 درصد، نرخ سود سپردههای یک ساله در سالجاری حداقل باید در حد 14 درصد تعیین میشد. این در حالی است که شورای پول و اعتبار این نرخ را برای سالجاری 5/12 درصد تعیین کرده است. نکته قابلتوجه اینکه میانگین نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران برای اردیبهشتماه 90 به ترتیب 2/14 و 7/16 درصد است؛ نرخهایی که به وضوح از نقض این ماده قانونی حکایت دارد.
نمایندگان خواستار تعیین نرخ سود متناسب با تورم شدند
جزئیات توافقات جدید دولت و مجلس برای ارز و طلا
در جلسه روز دوشنبه کمیسیون اقتصادی مجلس با وزیر امور اقتصادی و رییس کل بانک مرکزی مقرر شد: فروش ارز مسافری محدود به گیتهای فرودگاهی شود، مالیات بر ارزش افزوده از سکه کماکان اخذ می شود اما بانک مرکزی باید نرخ سکه را در روز سه شنبه دو درصد زیر قیمت روزهای قبل عرضه کند، عرضه هدفمند ارز به بازار نیز از دیگر نتایج جلسه روز دوشنبه بود.
از دیگر نکات این جلسه در خواست اعضای کمیسیون اقتصادی برای اجرای قانون برنامه پنجم درباره نرخ سود سپردهها بود. برخی اعضا با یادآوری آنکه طبق قانون تعیین نرخ سپردهها و تسهیلات باید براساس تورم باشد از دولت خواستند در اجرای سیاستها قانون را مدنظر قرار دهد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به نشست این کمیسیون با نمایندگان دولت ابزار امیدواری کرد این تصمیمها به کاهش التهاب در بازار منجر شود. روز دوشنبه رییسکل بانک مرکزی به همراه وزیر امور اقتصادی و دارایی و مدیرعاملان بانکها در جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس حاضر شدند تا درباره اتفاقات اخیر بازار ارز و طلا توضیح دهند. در این جلسه که چهار ساعت به طول انجامید در رابطه با افزایش نرخ ارز، سکه و همچنین سپردهگذاری در بانکها گزارشهایی به کمیسیون اقتصادی ارائه شده است.
گزارش دولت، خواسته مجلس
از قرار معلوم اولین موردی که درباره آن در کمیسیون بحث شده سپردهگذاری در بانکهای دولتی بوده است. وزیر اقتصاد، معاونان وی و مدیران بانک ملی و توسعه صادرات با ارائه گزارشی به تشریح وضعیت سپرده گیری در سال جاری پرداختند. وزیر اقتصاد و بانکها در این جلسه اعلام کردهاند که با توجه به ابلاغ و اجرای این بسته سیاستی، سپردهگذاریهای بانکی حدود سه درصد رشد داشته است. فتحیپور گفت: بهرغم توضیحات بانکیها و وزیر اقتصاد اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس به اجرای ماده 92 قانون برنامه پنجم توسعه تاکید کردند.
وی افزود: از آنجایی که در ماده 92 قانون برنامه پنجم توسعه تاکید شده که نرخ سپردهها و تسهیلات باید براساس تورم باشد نمایندگان بر رعایت قانون تاکید کردند.
بنا بر این گزارش از نظر برخی نمایندگان و کارشناسان وضعیت نرخهای سود سپردههای بانکی که در بسته سیاستی-نظارتی امسال به تصویب رسیده بود خلاف ماده 92 قانون برنامه پنجم است. نماینده مردم کلیبر و هوراند در مجلس هشتم به دلایل بانکیها درخصوص خواسته اعضای کمیسیون اقتصادی مبنی بر رعایت این نرخ متناسب با تورم اشاره و اضافه کرد: بانکیها اعلام کردند با توجه به قانون بانکداری اسلامی نرخ 5/ 12 درصد سود قطعی نیست و پایان سال این سود اعلام و محاسبات انجام میشود.
رایزنی مجلس با بانکیها درخصوص نرخ ارز
فتحیپور در ادامه با بیان اینکه در جلسه روز دوشنبه کمیسیون اقتصادی بانکیها و وزیر اقتصاد در خصوص نرخ ارز نیز به بیان توضیحاتی پرداختند، افزود: افزایش بیرویه ارز و وضعیت صادرات از مهمترین مباحثی بود که در این خصوص مطرح شد.
نماینده مردم کلیبر و هوراند در مجلس هشتم تاکید کرد: هماکنون نرخ ارز در قیاس با هفته گذشته کاهش یافته و دیروز مسوولان مربوطه اعلام کردند همچنان این نرخ باتوجه به سیاستهای جدید کاهش خواهد یافت.
به گفته وی، مسوولان حاضر در جلسه کمیسیون اقتصادی تاکید کردهاند که نرخ ارز باید شناور مدیریت شده باشد و بانک مرکزی نباید به دفعات ارز خریداری کرده و در اختیار مردم قرار دهد.
فتحیپور ادامه داد: دیروز مقرر شد که هر گونه عرضه ارز به بازار با تدبیر انجام شود.
وی همچنین با تاکید براینکه رقم خاصی برای نرخ ارز تعیین نشده است، گفت: بانک مرکزی اعلام نکرد که ارز را به چه رقمی خواهد رساند فقط تاکید شده ارز شناور مدیریت شده باشد.
فروش ارز مسافرتی در صرافیها ممنوع شد
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: قرار شد باجههای فرودگاهها همچنان باشد و مسافرانی که میخواهند به خارج سفر کنند بعد از عبور از گیت با مراجعه به گیشههای بانکها ارز مورد نیاز خود را دریافت کنند.
این نماینده مجلس ادامه داد: با این روش دیگر مردم از طریق بلیت و پاسپورتهایی که از سوی آژانسها در اختیار آنها قرار میگیرد نمیتوانند ارز دریافت کنند.
فتحیپور با بیان اینکه از روز سهشنبه فروش ارز مسافرتی باید در فرودگاهها انجام شود، گفت: بنابراین دیگر صرافیها ارز مسافرتی نمیفروشند. وی افزود: از این تصمیم به خاطر سوءاستفاده برخی از مردم اتخاذ شده است؛ قرار شده بانکها و صرافیها حوالههایی را صادر کنند و بعد از عبور مسافران از گیت به آنها ارز مسافرتی پرداخت شود.
فتحیپور گفت: با این روش دیگر صرافیها به هر کسی ارز نمیفروشند تا آنها با نرخ رسمی بخرند و با نرخ آزاد در بازار بفروشند.
نماینده مردم کلیبر و هوراند در مجلس هشتم تاکید کرد: همچنین اعلام شده که گیشهها و شعب بانکها در فرودگاه مستقر شوند و ارز در اختیار مسافران قرار دهند.
بانک مرکزی باید سکه را 2 درصد زیر قیمتها بفروشد
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس همچنین به بررسی وضعیت سکه در جلسه این کمیسیون با حضور رییس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد اشاره و بیان کرد: قرار شد که بانک مرکزی 2 درصد زیر قیمتها سکهها را تخفیف دهد و بفروشد.
فتحیپور درباره حذف شدن یا نشدن مالیات برارزش افزوده از سکه، گفت: مالیات برارزش افزوده سکه حذف نمیشود چراکه قانون به این موضوع تاکید جدی داشته است. این نماینده مجلس تاکید کرد: کاهش 2درصدی نرخ فروش سکه در شعب بانک ملی از روز سهشنبه اعمال شده و در روزهای آینده نیز ادامه خواهد داشت.
تصویب فروش اوراق مشارکت از سوی بانکها
وی در بخش دیگری از این گفتوگو به مصوبه دیگر جلسه اشاره کرد و افزود: براساس نتایج جلسه روز دوشنبه کمیسیون اقتصادی، بانکها باید اوراق مشارکت بهفروش برسانند همچنین بسیاری از بنگاههای اقتصادی میتوانند برای حمایت از تولید از صکوک استفاده کنند.
توضیحات قانعکننده نبود
محمد رضا خباز دیگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم اظهار کرد: توضیحهای رییس کل بانک مرکزی در خصوص افزایش نرخ ارز و طلا قانع کننده نبود. بهمنی در گزارش خود افزایش قیمت سکه و ارز را به دلیل افزایش نرخ جهانی آنها و تحریمهای کشور دانست. خباز در خصوص اصرار بر اجرای مالیات بر ارزش افزوده نیز گفت: این نوع مالیات قانون است و باید اجرا شود. بنابراین اصرار بر حذف آن منطق قانونی ندارد.
صدور چک ارزی برای مسافران
محمودرضا خاوری مدیر عامل بانک ملی نیز با تاکید براینکه نیاز واقعی مردم و فعالان اقتصادی به ارز باید برطرف شود، گفت: بانکها با گشایش اعتبارات اسنادی برای واردکنندگان نیاز این فعالان اقتصادی به ارز را برطرف میکنند و از طریق یوزانس (غیرنقدی) و حساب کردن آن از محل منابع ارزی کشور مشکل آنها حل میشود. وی گفت: قسمتی از نیاز مسافران و ماموران دولت به خارج از کشور با ارائه کارتهای ارزی پاسخ داده میشود و به زودی حواله و چک ارزی در محل فرودگاههای کشور به مسافران عرضه میشود.
به گفته وی، این چکهای ارزی پس از خروج مسافران از آخرین گیت به آنها عرضه میشود.
سکه و ارز همچنان در مسیر افت
مسعود رضا طاهری: سیر نزولی قیمتها در بازار ارز و سکه با افت نرخ دلار تا1180 تومان و کاهش قیمت سکه تا 442 هزار تومان ادامه یافت. دیروز بانک مرکزی قیمت دلار رسمی را با 168 ریال کاهش به 11065 ریال رساند. در پی آن، دلار با 15 تا 20 تومان افت قیمت در ساعات اولیه بازار آزاد به 1175 تومان و سپس به نرخ 1180 تومان فروخته شد. یورو نیز با افت ارزش نرخ رسمی، با 20 تومان کاهش تا 1680 تومان کاهش یافت. از نرخ پوند انگلیس 10 تومان کاسته شد و به 1985 تومان رسید. صد ین ژاپن دیروز رکورد کاهش قیمت را با 60 تومان افت شکست و به نرخ 1430 تومان معامله شد.دیروز نرخ حواله دلار 1200 تومان بود. به دلیل عرضه نشدن دلار مسافری در صرافیها، قیمت مشخصی برای آن گفته نشد. برخی از صرافیها به دلیل امکان فروش ارز مسافری باقی مانده از روزهای قبل، قیمت غیر رسمی را برای آن اعلام میکردند. سایر ارزها همچون دلار کانادا 10 تومان، دلار استرالیا و لیر ترکیه هر یک 15 تومان افت قیمت را ثبت کردند. بازار سکه نیز با توجه به کاهش 1040 تومانی قیمت سکه بانکی، شاهد افت 5000 تومانی قیمت سکه بود. دیروز قیمت فروش سکه 442 هزار تومان بود. نیم سکه و ربع سکه نیز هر یک با 2000 تومان کاهش قیمت به ترتیب 221 هزارتومان و 125 هزارتومان فروخته شدند. سکه بانکی دیروز 445 هزارو 848 تومان فروخته شد. قیمت جهانی طلا تا ساعت18 و 30 دقیقه روز گذشته به 1541 دلار رسید. بر اساس توافقات تازه دولت و مجلس عرضه ارز مسافری در فرودگاههای کشور رسمیت یافته و قرار است به مسافران پس از خروجی نهایی، کارت، حواله یا چک ارزی تحویل داده شود. هنوز جزییات دقیقی از نحوه استفاده و ضمانت نقد شوندگی اینگونه حوالهها در کشورهای مقصد منتشر نشده است. به نظر میرسد با وجود شرایطی تحریمی علیه نظام بانکی کشور، این اقدام با اقبال مناسبی مواجه نشود. یک فعال بازار ارز در مورد چکهای ارزی گفت: این چکها در زمان جنگ و تا 3-4 سال پس ازآن نیز به درخواست متقاضی از سوی بانکها صادر میشد. وی نمونههای خارجی آن را تراول چکهای صادر شده visa بر شمرد که بین سالهای 70 تا73 از سوی بانکهای ژاپنی صادر شده بودند. وی در عین حال کارآیی مثبت اقدام بانک مرکزی در تحویل حواله و چکهای ارزی به مسافران را منوط به انجام هماهنگیهای بانکی با کشورهای مقصد عنوان کرد. مصطفی خانزاده ضمن استقبال از عرضه نشدن دلار مسافری در صرافیها، گفت: بانک مرکزی با این اقدام صرافیها را از انجام یک کار پر حاشیه نجات داد. مدیر صرافی نور افزود: این کار به شفاف تر شدن قیمت ارز کمک شایانی میکند. وی با بیان اینکه صرافان از این پس میتوانند به کار واقعی خود برسند، افزود: نبود شفافیت در قیمت ارز تنها مردم را متضرر میکند.
دنیای اقتصاد