با تغییر نرخ ارز میل به افزایش صادرات دو چندان شده اما وزارت صمت برای تنظیم بازار داخل ممنوعیت های صادارتی از جمله صادرات شیرخشک وضع کرده که ظاهرا این سیاست هم ثر بخش نبوده و تنها بازار قاچاقچیان را داغ تر کرده است.
نویسنده:
فاطمه بیات
ظاهراً این روزها یک سر طناب تنظیم بازار از دست سیاست‌گذاران دولتی رها شده است و دیگر ممنوعیت‌های صادراتی و ارز یارانه‌ای هم جوابگو نیست. ماجرا از آنجا آغاز شد که پس از دو سال کش و قوس بالاخره قیمت شیرخام و محصولات لبنی با مصوبه کارگروه تنظیم بازار افزایش پیدا کرد و از طرف دیگر دولت پس از افزایش نرخ ارز از ابتدای امسال سعی کرد تا مرهمی برای دامداران ایجاد کند و وزیر جهاد کشاورزی گفت برای پیشگیری از افزایش قیمت کالاهای اساسی از جمله شیر و محصولات لبنی ارز یارانه‌ای برای واردات نهاده‌ها اختصاص خواهد یافت.
موضوعی که ظاهراً به دلیل اجرای سلیقه‌ای و سوءاستفاده برخی از آن‌هایی که دسترسی به دریافت ارز یارانه‌ای داشتند تنها منجر به هدر رفتن منابع دولتی شد چراکه با وجود اختصاص ارز یارانه‌ای کنجاله سویا و ذرت به عنوان دو نهاده مهم و تأثیرگذار در تولید گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و شیر نسبت به مدت مشابه سال قبل دو برابر شد.
این در حالی است که به گفته تولیدکنندگان این دو نهاده ۷۰ درصد قیمت تمام‌شده را در محصولات پروتئینی از جمله شیر را به خود اختصاص می‌دهد. از طرف دیگر تا همین دو سال پیش که کارخانجات لبنی شیر خام را با هزار منت از دامدار تحویل می‌گرفتند و در نهایت شیر مازاد را تبدیل به شیر خشک کرده که در انبارها روی دستشان می‌ماند، حالا به گفته باکری دبیر انجمن صنایع لبنی دیگر شیری نیست که بخرند.
از طرف دیگر شریعتمداری به عنوان رییس ستاد تنظیم بازار ولی در قامت وزیر صنعت به یک باره سعی کرد با ممنوعیت یک شبه صادرات شیرخشک به داد کارخانجات صنایع لبنی برسد تا بتوانند شیر را از دامداران خریداری کنند. سیاست بی‌اثری که نه تنها حجتی به عنوان متولی تنظیم بازار بخش کشاورزی را برای دخالت در حوزه مسئولیت و تصمیم‌گیری‌هایش دلخور کرد بلکه راه را برای قاچاقچیان شیرخشک باز کرد که این روزها به دلیل سه برابر شدن نرخ ارز کار و بارشان برای قاچاق کالا از کشور به بیرون سکه شده است.
هم اکنون قیمت هر لیتر شیرخام در بازار تا ۲۱۵۰ تومان رسیده است. شیرزاد مدیرعامل سازمان تعاون روستایی که بازوی اجرایی وزارت جهاد کشاورزی در تنظیم بازار این محصولاست این موضوع را تا حدی تایید کرده و گفت: موضوع تا حدودی صحیح است اما این افزایش قیمت موقتی است. ضمن اینکه بعد از این فصل مدام با کاهش قیمت مواجه خواهیم بود و در سالهای گذشته نیز با این مسئله مواجه بوده‌ایم.
شیرزاد درباره ضرورت واردات شیر در این فصل نیز گفته است: میزان کمبود به قدری نیست که بخواهیم نیازمان را با واردات تامین کنیم، ما در زمینه اصلاح نژاد دام و صنایع لبنی پیشرفت کرده ایم ضمن اینکه نژادهای دومنظوره نیز وارد بازار شده است.
نیمی از سالن‌های تولید کارخانجات لبنی غیر فعال است
اما رضا باکری دبیر انجمن صنایع لبنی سخنان شیرزاد را رد می‌کند.
او، در توضیح این موضوع خاطرنشان کرد: اکنون شیر ورودی به کارخانه‌ها ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش دارد و حتی یکی از بزرگترین کارخانجات لبنی کشور اکنون ۵۰ درصد کاهش ورودی شیر دارد که از ۲۰۰۰ تن به ۱۲۰۰ تن شیر ورودی آن رسیده و اکثر سالن‌های تولید لبنیات این کارخانه خوابیده است.
وی علت این موضوع را این‌گونه عنوان کرد که اگرچه سازمان تعاون روستایی اعلام می‌کند که ۲۰ روزی است که شیرخام را خریداری نمی‌کند ولی همین الآن با حمایت از طریق صندوق‌های حمایتی کشاورزی پول در اختیار دامداران قرار می‌دهد، آنها شیر را تبدیل به شیرخشک کرده و انبار می‌کنند و قیمت شیر همین طور افسارگسیخته بالا می‌رود و معلوم نیست این ارز یارانه‌ای که دولت ادعا می‌کند برای واردات نهاده پرداخت می‌کند چرا اثرش ملموس نیست؟
وی افزود: اکنون هر کیلو شیرخام ۱۷۰۰ تومان برای دامدار تمام می‌شود و در بازار بین ۱۷۵۰ تا ۲۱۵۰ تومان خرید و فروش می‌شود.
باکری با انتقاد از عملکرد سازمان تعاون روستایی به صراحت گفت که همین چند روز پیش هر کیلوگرم شیرخشک توسط این سازمان در بورس ۱۹۴۰۰ تومان با احتساب ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده فروخته شده و خود این موضوع به بازار شیرخام پالس می‌دهد.
هشدار نسبت به کمبود لبنیات در فروشگاه ها تا دو ماه آینده
دبیر انجمن صنایع لبنی گفت: اگر وزارت جهاد کشاورزی در سیاست‌های تنظیم بازاری خود به ویژه در بخش شیر و لبنیات بازنگری نکند پیش‌بینی می‌کنیم که با این روند تا دو ماه آینده با کمبود محصولات لبنی در فروشگاه‌ها مواجه شویم.
اما ناصر مقدسی رئیس انجمن صنفی گاوداران در واکنش به این موضوع که گفته می‌شود دامداران شیر خود را تبدیل به شیرخشک کرده و صادر می‌کنند، به صراحت گفت: آقایان صنایع لبنی هر بازی که بخواهند با دامداران درمی‌آورند تا زمانی که نرخ ارز پایین بود افزایش قیمت شیر را تا ۴ سال اجرا نکردند و زیر قیمت، شیر را از دامدار می‌خریدند.
۲۰۰ میلیارد مشوق صادراتی را با ممنوعیت‌های یک شبه دور می ریزند
از طرفی دولت مجبور شد تا ۲۰۰ میلیارد دلار مشوق صادراتی هزینه کند تا بتوانند بازار صادراتی برای شیرخشک و محصولات لبنی ایجاد کنند و حالا که توانسته‌ایم با هزار سختی در کشورهای اطراف بازار را به دست بیاوریم به راحتی یک‌شبه با یک ممنوعیت صادراتی بازار را باید از دست بدهیم.
بازار رسمی را دو دستی تقدیم قاچاقچیان کردند
وی تصریح کرد: جالب اینجاست که اصلاً ممنوعیت صادرات شیرخشک ربطی به وزیر صنعت ندارد و این آقای حجتی وزیر جهاد کشاورزی است که طبق قانون انتزاع باید این دستورات را صادر کند ولی وقتی صنایع لبنی می‌بینند نمی‌توانند دیگر شیرخام یا شیرخشک را مفت از دامداری‌ها بخرند فشار می‌آورند تا صادرات شیر خشک ممنوع شود غافل از آن‌که بازار رسمی صادرات را دو دستی تقدیم قاچاقچیان می‌کنیم که چیزی جز محروم کردن دولت از حقوق رسمی خود نیست.
سیاست یک بام و دو هوای دولت در بازار؛ اختصاص ارز یارانه ای برای واردات شیرخشک
مقدسی تصریح کرد: همین صنایع لبنی به ما می‌گفتند که اگر برای افزایش قیمت شیر خام به ما فشار بیاورید، شیر خشک قاچاق وارد می‌کنیم و جالب اینجاست که آقای وزیر صنعت از یک طرف دستور ممنوعیت صادرات شیرخشک را می‌دهد و از طرف دیگر این کالا را جزو اولویت یک قرار داده که ارز یارانه‌ای برای واردات آن اختصاص یابد که چیزی جز هدر دادن پول بیت‌المال نیست. به گفته رئیس انجمن صنفی گاوداران هم‌اکنون با توجه به نرخ دلار قیمت هر کیلو شیرخشک وارداتی ۲۹ هزار تومان است درحالی‌که این کالا در داخل کیلویی ۱۷ هزار و ۶۰۰ تومان تمام می‌شود.
وی در مورد قیمت فروش شیر خام هم خاطرنشان کرد: اکنون صنایع لبنی به قیمت پایه هر کیلوگرم ۱۵۷۰ تومان شیرخام را می‌خرند اما بر اساس میزان چربی، پروتئین، دما و عدم وجود آنتی‌بیوتیک این نرخ قابل افزایش است.
فارس