پس از پیروزی انقلاب اسلامی تمامی بانک‌های خصوصی در ایران بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، دولتی اعلام شدند. وبدین ترتیب تاچندین سال بانک‌های خصوصی از ایران رخت بربسته و جای خود را به نظام بانکی یکپارچه دولتی دادند. اما رفته رفته تأسیس موسسه‌های مالی اعتباری از سال ۱۳۷۶ زمینه‌ساز تأسیس بانک‌های خصوصی شد. نهایتاً بانک مرکزی در اسفند ۱۳۷۷ موافقت خود را با تأسیس بانک‌های خصوصی اعلام کرد.متعاقب آن با گذشت دو دهه از شروع فعالیت بانک‌های خصوصی که پا به عرصه نظام بانکی گذاشته‌اند، به تبع آن شعب آنها نیز خدمات پولی و مالی را به شهروندان ارائه می‌کنند.
بر این اساس، علاوه بر بانک‌ها و موسسات اعتباری که از طرف نهاد ناظر پولی مجوز فعالیت اخذ کرده‌اند، شرکت‌های تعاونی و موسسات مالی و اعتباری نیز در دو دهه اخیر با ارائه خدمات پولی و مالی در جامعه، فعالیت چشمگیری داشته اند که البته تحت نظارت بانک مرکزی نبوده اند، بنابراین آمار این موسسات و تعاونی‌ها در آمار بانک مرکزی و البته بانک جهانی قرار نگرفته است.
از سویی دیگر، تعداد شعب بانک‌ها به نقطه آسیب پذیر سیستم بانکی تبدیل شده به طوری که فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد نیز در آخرین روزهای سال قبل، ضمن انتقاد از تعدد شعب بانکی، گفت: دیجیتالی شدن بانک‌ها به مقابله با شعب بی محتوا و بی نتیجه ختم می شود و سرعت تحقق و پاسخ‌دهی را افزایش می‌دهد.
وی گفت: نظام بانکی کشور با هزینه زا بودن عجین شده و متاسفانه همین موضوع ساختار بانکی را بشدت آزار می‌دهد، گاهی برخی از تصمیم ها مانع کاهش شعب می‌شود که از مدیران بانک‌ها صریحا می‌خواهم این موضوعات را کنار بگذارند.
براساس بررسی‌های مرکز مطالعات و پژوهش کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی، پراکندگی شعب انواع بانک‌ها و موسسات اعتباری داخل کشور تعداد کل شعب دارای مجوز بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی براساس آخرین گزارش تحولات اقتصادی بانک مرکزی، در پایان اسفند ماه ۹۶ به شرح جدول ذیل است:
همانگونه که از جدول بالا مشاهده می‌شود، تعداد ۵۱۷۰ واحد بانکی، معادل حدود ۲۵ درصد را بانک‌های تجاری دولتی، تعداد ۳۶۳۹ آن برابر ۱۷.۵ درصد آن مربوط به بانک‌های تخصصی، در واقع بانک‌های دولتی تجاری و تخصصی سهم ۴۲.۲ درصدی از کل شعب بانک‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین تعداد ۶۵۳۷ واحد معادل حدود ۳۱.۵ درصد مربوط به بانک‌های و موسسات اعتباری خصوصی شده و تعداد ۵۴۲۸ واحد بانکی، حدود ۲۶.۳ درصد مربوط به بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی است.
بنابراین بانک‌های غیردولتی با فعالیت کمتر از دو دهه سهم بالایی را از لحاظ تعداد شعب در نظام بانکی کشور به خود اختصاص داده‌اند. شایان ذکر است براساس گزارش تحولات اقتصادی بانک مرکزی در بین کلیه بانک‌ها، بانک‌های ملی ایران و صادرات ایران به ترتیب با ۱۴.۵ درصد و ۱۳.۲ درصد، برابر با ۲۷.۷ درصد بیشترین سهم از تعداد شعب را بین همه بانک‌های کشور در اختیار دارند.
ایبنا