به گزارش ارانیکو طی دو دهه‌ی گذشته صندوق های سرمایه گذاری مشترک از محبوبیت زیادی در بین سرمایه‌گذاران برخوردار شده اند. در حال حاضر بیش از 80 میلیون نفر در آمریکا در صندوقهای سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری کرده اند و برای بسیاری از سرمایه گذاران، سرمایه گذاری در بورس به معنای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری است. در همین راستا در سرتاسر جهان صندوق های سرمایه گذاری به شکل ها و روش های مختلف و به عنوان ابزاری مفید و کارآمد برای سرمایه گذاری در اوراق بهادار شکل گرفته اند. ایران نیز از این قاعده دور نبوده است و در حال حاضر صندوق های متعددی در بازار سرمایه‌ی ایران در حال فعالیت هستند. در تئوری، سرمایه گذاری در صندوقهای سرمایه گذاری بسیار مطلوب و مورد توصیه خبرگان است، ولی در عمل این کار باید با دقت و بررسی عمیق انجام شود.
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک چیست؟
صندوق سرمایه گذاری چیزی نیست جز مجموعه ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار. در واقع می توان آن را به صورت شرکتی در نظر گرفت که با جمع آوری پول افراد مختلف منابعی گردآوری کرده و این منابع را در سبدی از اوراق بهادار مختلف سرمایه گذاری می کند؛ در نتیجه شما به جای سرمایه گذاری مستقیم در یک سهم یا اوراق مشارکت خاص، مالک جزء کوچکی از یک مجموعه سهام یا اوراق مشارکت می شوید. شما بر اساس قوانین و مقررات مرتبط، با پرداخت مبلغی در سرمایه گذاری های صندوق شریک می شوید. تنوع موجود در سبد سرمایه گذاری صندوق سبب کاهش ریسک آن و مدیریت تخصصی این سبد موجب افزایش جذابیت آن می شود. صندوق سرمایه گذاری با استفاده از دانش روز سرمایه گذاری تلاش می کند ارزش دارایی های خود را در گذر زمان افزایش دهد. ارزش دارایی های صندوق به سه طریق می تواند افزایش یابد:. شما براساس قوانین و مقررات مرتبط با پرداخت مبلغی در مجموعه ی سبد سرمایه گذاری می کنید. همین تنوع در سرمایه گذاری سبب کاهش خطر آن می شود و سبب افزایش جذابیت صندوق سرمایه گذاری می شود. صندوق سرمایه گذاری به سه روش به سرمایه گذاران خود سود می دهد.
1) سود ناشی از خرید و فروش اوراق بهادار
2) دریافت سود نقدی از اوراق بهادار (مثل سود سهام یا سود علی الحساب اوراق مشارکت)
3) افزایش ارزش روز اوراق بهادار در بازار (مثلاً گران تر شدن سهام در بورس) . معمولاً صندوق ها این امکان را به شما می دهند که به جای دریافت سود نقدی، آن را دوباره در خود صندوق، سرمایه گذاری کنید و بدین ترتیب مالک تعداد بیشتری از واحدهای صندوق شوید.
مزایای صندوقهای سرمایه‌گذاری
1) مدیریت حرفه ای: یکی از مزایای مهم صندوق های سرمایه گذاری آن است که توسط گروهی از تحلیل گران و افراد حرفه ای مدیریت می‌شوند و همین مساله نکته ی بسیار مهمی برای سرمایه گذاران به ویژه سرمایه گذاران خرد و غیر حرفه ای به شمار می‌رود.
2) تنوع: براساس تئوری های مالی با افزایش تنوع در سرمایه گذاری می توان خطر سرمایه گذاری را کاهش داد و کاهش قیمت یک سهم را با افزایش در سایر اوراق بهادار جبران کرد. معمولاً سبد صندوق های سرمایه گذاری بزرگ حاوی ده ها سهم و یا اوراق مشارکت متنوع است تا خطر سرمایه گذاری به حداقل برسد.
3) سادگی: سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری ساده است و نیازی به تحلیل های پیچیده ندارد.
معایب صندوقهای سرمایه‌گذاری
1) مدیریت حرفه ای: همانطور که مدیریت حرفه ای یکی از مزایای صندوقهای سرمایه گذاری است یکی از معایب آن نیز به شمار می رود. چون مدیران حرفه‌ای ممکن است به فکر منافع خود باشند و همواره در جهت بهتر شدن بازده ی سرمایه گذاران عمل نکنند (به ویژه اگر درآمد آنها ارتبط چندانی با سود صندوق نداشته باشد.)
2) تنوع زیاد: تنوع بیش از حد ممکن است سبب کاهش بازده‌ی سرمایه گذار شود زیرا اگر در یک سهم سود زیادی کسب کنید به دلیل آنکه آن سهم بخش کوچکی از سبد را تشکیل می دهد، بازده‌ی شما تغییر چندانی نخواهد داشت
انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری
صندوقهای سرمایه گذاری بسیار متنوعی در سطح جهان وجود دارد. ولی به طور کلی صندوق های سرمایه گذاری در سه دسته از ابزارهای مالی سرمایه گذاری می کنند : اوراق دارایی (سهام)، اوراق بدهی (اوراق قرضه شرکتی) و اوراق قرضه/مشارکت دولتی (بدون ریسک). بازده صندوق های سرمایه گذاری، با استفاده از ارزش خالص دارایی یا NAV ارزیابی شده و واحدهای آن قیمت گذاری می شوند. یکی از انواع معروف صندوق های سرمایه گذاری، صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس(Exchange Traded Fund) یا ETF نام دارد که گرچه مانند صندوق های سرمایه گذاری معمولی است ولی مانند یک سهم در بازار سرمایه معامله و قیمت آن در نتیجه ی عرضه و تقاضا مشخص می شود.
ارزش خالص دارایی ها یا NAV) Net Asset Value)
همانطور که گفته شد شما با پرداخت مبلغی مالک بخشی از صندوق سرمایه گذاری می شوید. NAV یا ارزش خالص دارایی ها در واقع ارزش مجموعه ی سرمایه گذاری صندوق تقسیم بر تعداد سهام آن است که در پایان هر روز معاملاتی با توجه به تغییرات قیمت سهام، اوراق بهادار و سود های نقدی تعلق گرفته به آن محاسبه می شود.