مسافر وین بود. مسافری که پیام صنعت پتروشیمی ایران برای سرمایه‌گذاران خارجی را با خود حمل خواهد کرد. ما برای کسب جزییات بیشتری از مذاکرات با هیات آلمانی در صنعت پتروشیمی سراغ عیسی مشایخی مدیرعامل شرکت «پتروشیمی بین‌الملل» رفتیم. او در حین این گفت‌وگو از سفر خود به وین به دعوت اتاق مشترک ایران و اتریش برای رونمایی از «فرصت‌های تجاری بخش پتروشیمی» خبر داد. سفری که در آن محمدحسن پیوندی قائم‌مقام شرکت ملی صنایع پتروشیمی و عادل نژادسلیم مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس نیز حضور خواهند داشت. این افراد روز پنج‌شنبه فرصت‌های تجاری ایران در بخش پتروشیمی را معرفی خواهند کرد.
با ورود هیات اقتصادی آلمان در روز یک‌شنبه و بلافاصله بعد از انجام توافق، نشانه‌های آمادگی و اشتیاق سرمایه‌گذاران خارجی به خصوص اروپایی‌ها برای ورود به بازار ایران هویدا شد. در این بین حضور آلمان‌ها در ایران برای صنعت «پتروشیمی» اتفاق ویژه‌ای محسوب می‌شود. زیرا آلمان‌ها در زمره بزرگ‌ترین و موفق‌ترین شرکت‌های پتروشیمی جهان بوده و از لحاظ سطح تکنولوژیکی در بالاترین سطح قرار دارند. به این ترتیب مشارکت مجتمع‌های پتروشیمی ایران با شرکت‌های داخلی اتفاقی به غایت مبارک محسوب می‌شود. قطعا سفر این هیات نخستین و آخرین سفر هیات‌های اقتصادی به ایران پس از توافق نخواهد بود. در حال حاضر نیز زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که هیات‌های مختلفی از فرانسه، انگلیس و سایر کشورهای اروپایی در صف ورود بازار بکر ایران قرار دارند.
مدیرعامل شرکت NPC International در مورد حجم سرمایه‌گذاری مورد توافق طرفین در این مذاکرات گفت: «استنباط بنده از عزیمت این گروه به سرپرستی زیگمار گابریل معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان بررسی حضور در ایران بعد از انجام توافق جامع بین کشورهای 1+5 و ایران است. خوشبختانه در حال حاضر توافقات انجام و کلیت آن تصویب شد و انشاالله تاییدیه‌های لازم نیز اخذ خواهد شد اما تا زمان اجرایی شدن این توافق به لحاظ قانونی و لجیستیشن بانکی زمانی حدودا 5 تا 6 ماه خواهد بود». او در ادامه می‌افزاید: «لذا در حال حاضر زود است که در مورد فرصت‌های تامین مالی حجم سرمایه‌گذاری‌ها صحبت شود. زیرا برای جذب منابع مالی صرف تعریف ارتباط دولت‌ها کافی نیست و الزامات دیگری نظیر ایجاد خط اعتباری «Credit Line» و افزایش اعتبار نزد موسسات بیمه صادراتی «ECA’s» و... دخالت دارند.»
مشایخی در مورد موانع پیش‌روی سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بازار پتروشیمی ایران گفت: «به عنوان مثال برای امکان جذب منابع مالی از بازارهای بین‌المللی به شکل بلندمدت (فاینانس) دارابودن رتبه اعتباری نزد موسسات بیمه صادراتی کشورها مطابق مقررات سازمان توسعه همکاری‌های اقتصادی OECD لازم است. رتبه‌بندی موسسات بیمه صادراتی از کشور از 1 تا 7 است در مقطع فعلی رتبه ایران 6 است که امید است انشاالله در آینده بهبود یابد. قبل از اعمال تحریم رتبه ایران 4 بوده و دوران طلایی امکانی تامنی منابع مالی در آن سال‌ها رقم خورد.»
وی با تاکید بر اهمیت نقش بیمه‌های پوشش صادراتی افزود: «همان‌گونه که آگاهی دارید در کشور آلمان، موسسه بیمه صادراتی هرمسHERMES آلمان به عنوان موسسه بیمه صادراتی این کشور نقش و نظر مهمی در این بین دارد. آنچه مسلم است قطعا محیط سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی تابع شرایط سیاسی است و از آن جایی که تحریم‌ها یکی از عوامل موثر بر فعالیت سرمایه‌گذاران است پس قطعا اثر خود را روی فضای سرمایه‌گذاری و تامین مالی گذاشته است. مضافاً تحریم‌ها نیز یک‌شبه وضع نشده که به یک باره برداشته شود. این مساله زمان‌بر خواهد بود و حداقل 4 الی 5 ماه زمان می‌برد که مقررات بانکی اعلام و انشاالله رتبه اعتباری نیز بهبود یابد.» مشایخی اضافه کرد: «بهبود رتبه ایران نیز نیاز به زمان دارد تا انجام شود. البته با نمره پایین نیز می‌توان سرمایه جذب کرد اما بسیار مشکل‌تر از زمانی است که نمره ایران پایین‌تر باشد.»
مدیرعامل شرکت پتروشیمی بین‌الملل درباره تاثیر فضای کسب‌وکار صنعت پتروشیمی از فضای سیاسی گفت: «قطعا محیط سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی تابع شرایط سیاسی است و از آن جایی که تحریم‌ها یکی از عوامل موثر بر فعالیت سرمایه‌گذاران است پس قطعا اثر خود را روی فضای سرمایه‌گذاری می‌گذارد. تحریم‌ها نیز یک‌شبه وضع نشده که به یک‌باره برداشته شود. این مساله زمان‌بر خواهد و حداقل 4 الی 5 ماه زمان می‌برد که نمره ما نزد موسسه‌های پوشش بیمه‌یی بهبود یابد.»
مدیرعامل NPC International با اشاره به سابقه حضور شرکت‌های آلمانی در پروژه‌های پتروشیمی ایران اظهار کرد: «درخصوص شرکت‌های که نام بردیدشرکت Linde پیش از این نیز در پتروشیمی و در واحد C2 Recovery پتروشیمی پارس و واحد الفین پتروشیمی امیرکبیر فعالیت داشته است. در هر صورت شرکت‌های خارجی چه در قالب اعطای لیسانس و چه در قالب پیمانکاری مثل EPC زمانی وارد بازار ایران می‌شوند که بحث ریسک در میان نباشد. بدین معنا که حمایت موسسات صادراتی نظیر هرمس آلمان، کوفاس فرانسه، ECGD انگلیس و... را داشته باشند.» او اضافه کرد: «بدین‌ترتیب بانک‌ها نیز با حصول اطمینان از خط اعتباری و پوشش موسسات بیمه صادراتی با علاقه بهتری به تامین مالی توجه خواهند داشت و انشاالله شاهد علاقه‌مندی آنان به ایجاد دفاتر در تهران و... باشیم.»
وی در مورد اثرات فعلی اعلام توافق نهایی میان ایران و 1+5 بر جذب سرمایه خارجی در صنعت پتروشیمی گفت: «خوشبختانه توافق اولیه اقدام مشترک که در ژانویه 2014 اتفاق افتاد اثر روانی بسیار خوبی را بجای گذاشت و با توافق جامع فضای مثبت آغازمجدد فعالیت‌های جدید کسب در ایران به‌طور کامل محسوس خواهد بود. اگر توافق 2014 انجام نمی‌شد مشخص نبود قیمت دلار به چه میزان می‌رسد. الان هم تصویب توافق در شورای امنیت و اتحادیه اروپا به لحاظ روانی بسیار اثر مثبتی دارد.» مدیرعامل شرکت پتروشیمی بین‌الملل در ادامه اظهارات خود بیان کرد: «به‌طور مثال با توافق اولیه امکان فروش محصولات پتروشیمی به خارج مجاز اما امکان دریافت عواید حاصل از صادرات به علت همان مشکلات قانونی بانک‌ها وجود نداشت. اما با توافق نهایی و تصویب آن درکنگره امریکا، شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی از جمله اعلام سیستم بانکی و فراهم شدن سایر شرایط که به‌نظر 4 الی 5 ماه طول خواهد کشید شاهد آغاز مجدد فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تامین مالی باشیم.» مشایخی درباره وضعیت فعلی تبادلات پتروشیمی ایران با جهان اظهار کرد: «درحال حاضر ما در تماس روزمره با بانک‌های بین‌المللی برای بازپرداخت بدهی‌های خود هستیم اما توافقاتی برای فعالیت‌های جدید تامین مالی تا زمان اعلام لجیستیشن بانکی انجام نمی‌شود. در مقطع فعلی هلدینگ خلیج فارس به 6.6میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد. طبیعتا این حجم سرمایه‌گذاری باید از طریق تامین مالی بلندمدت دنبال شود که انشاالله در فضای جدید که طی 5 یا 6 ماه آتی ایجاد خواهد شد قابل پیگیری خواهد بود.»
مدیرعامل شرکت پتروشیمی بین‌الملل در مورد ساختار هیات آلمانی مسافر تهران نیز گفت: «شرکت‌های صاحب تکنولوژی و پیمانکاری پتروشیمی در این گروه حضور داشتند اما از نمایندگان بانک‌ها و موسسات مالی و بیمه‌ای کسی حضور نداشت. حضور این نمایندگان است که خواهد توانست گره‌گشای مسائل بانکی و بیمه‌یی باشد.»
اما عیسی مشایخی در آخرین ساعات حضور خود در ایران به گفت‌وگو با ما پرداخت. او مسافر وین بود. مشایخی درباره ماهیت این سفر اظهار کرد: «در وین برنامه‌یی تحت عنوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری ایران ژتوسط اتاق مشترک ایران و اتریش برگزار می‌شود. هلدینگ خلیج فارس شرکتی تحت عنوان NPC International دارد که در لندن ثبت شده است و وظیفه آن جذب سرمایه‌های خارجی برای اجرای طرح‌های پتروشیمی در ایران است. مهندس پیوندی از شرکت ملی پتروشیمی، بنده و آقای سلیم‌نژاد نیز از هلدینگ خلیج فارس در این نشست حضور خواهیم داشت.»
او البته در ادامه به اجلاسی که پیش از این در حدود یک‌ماه‌ونیم گذشته در فرانکفورت در زمینه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران برگزار شده نیز اشاره کرد. مدیرعامل شرکت پتروشیمی بین‌الملل اعتقاد دارد صحبت‌های دیروز با آلمانی‌ها باب آغاز مذاکرات و روان‌سازی فضای عمومی بود. او اعتقاد دارد وضعیت فعلی «آغاز» معامله پتروشیمی بین‌الملل با خارجی‌ها محسوب نشده بلکه «از سرگیری» معاملات محسوب می‌شود چرا که این شرکت هنوز نزد سرمایه‌گذاران خارجی با اعتبار است.
مشایخی در ادامه اظهارات خود بیان کرد: «قرار است به زودی هیات‌هایی از فرانسه و انگلیس نیز برای مذاکره به ایران بیایند. زیرا اروپایی‌ها خصوصا بعد از بحران اقتصادی به‌شدت به دنبال سرمایه‌گذاری‌های سود‌آور هستند و هیچ‌جا بهتر از ایران برای سرمایه‌گذاری آنها نیست. اما مساله مهم در این بین ریسک و امنیت سرمایه‌گذاری است که با برداشته شدن تحریم‌ها به زودی حل خواهد شد.»
روزنامه تعادل