بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و سخنرانی‌هایی که او پیرامون کشورها و مسائل دنیا انجام داد، حالا کشورهای دنیا بیشتر از گذشته به دنبال بستن پیمان های دو جانبه و چند جانبه پولی هستند و همین مورد باعث خواهد شد که به مرور زمان دلار از معاملات جهانی حذف بشود. اخیراً نیز چین از عربستان خواسته است تا در مبادلات نفتی خود با این کشور، از یوان به جای دلار استفاده کنند. این موضوع چقدر می‌تواند به حذف دلار از مبادلات جهانی کمک کند؟
در سال 1944 طی کنفرانس برتن وودز، ترتیبات مالی و اقتصادی بین المللی پس از جنگ جهانی دوم پایه‌گذاری شد و ایالات متحده توانست علیرغم مخالفت برخی از کشورها، با ارائه تضمین حفظ ارزش دلار با پشتوانه طلا، آن را به یک ارز بین‌المللی تبدیل نماید. در سال 1971، ایالات متحده به طور یک جانبه نرخ ثابت تبدیل پذیری یک اونس طلا به ازای 35 دلار را لغو کرد و از آن پس دلار عملاً به یک ارز بدون پشتوانه تبدیل شد.
اخیراً با روی کار آمدن دونالد ترامپ و سخنرانی‌های نسنجیده وی در مورد کشورها و اقتصاد دنیا، بیشتر کشورهای دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که ریسک ذخیره سرمایه به دلار افزایش یافته است و همچنین بیشتر کشورها به این سو رفته‌اند که در معاملات خود از پیمان های دو جانبه و چند جانبه پولی استفاده کنند.
در چند روز اخیر نیز خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر اینکه چین در حال فشار به عربستان است تا در مبادلات نفتی دو طرفه خود، دلار را حذف و یوان را جایگزین آن کند. اما این تصمیم چین چقدر می تواند به تضعیف و حذف شدن دلار از اقتصاد جهانی کمک کند؟
برای پاسخ به این سئوال باید در ابتدا به این نکته اشاره شود که در روز بزرگترین معاملات دنیا متعلق به معاملات نفتی است. معاملات نفت خام در روز چیزی در حدود 5 میلیارد دلار می باشد. از طرفی طبق آمار گمرکی، چین 281.1 میلیون تن نفت خام در هشت ماه نخست سال جاری میلادی وارد کرده که معادل 8.44 میلیون بشکه در روز بوده است. این میزان 12.3 درصد یا حدود 950 هزار بشکه در روز نسبت به مدت مشابه سال 2016 افزایش داشته است. با توجه به اینکه آژانس بین المللی انرژی انتظار دارد مصرف نفت جهان ۱.۶ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۷ نسبت به سال ۲۰۱۶ افزایش داشته باشد، این رقم چین را به بزرگترین مشارکت کننده در رشد تقاضای جهانی نفت در سال جاری مبدل ساخته است. آمارها نشان می دهد که چین در میزان واردات نفت از آمریکا پیشه گرفته است و به عنوان اولین واردکننده نفت در سطح جهان خود را مطرح کرده است. عربستان سعودی در هشت ماه نخست سال ۲۰۱۶ بزرگترین صادرکننده نفت به چین بوده اما در فاصله ژانویه تا اوت امسال به رتبه سوم پس از روسیه و آنگولا تنزل یافته است. با حذف دلار از مبادلات نفتی چین و عربستان قطعا سایر کشورهای عضو اوپک چون ایران، ونزوئلا و عراق نیز از آن استقبال خواهند نمود. همچنین روسیه نیز با کشورهای عضو اوپک همراه خواهد شد. شایان ذکر است که بیش از 40 درصد نفت جهان در اختیار اعضای اوپک می باشد.
بنابراین با توجه به اینکه معاملات نفتی به عنوان یکی از بزرگترین معاملات روز در دنیا محسوب می شود و همچنین با توجه به اینکه چین بزرگترین واردکننده نفت جهان در سال 2017 می باشد و عربستان نیز سومین کشور واردکننده نفت به چین است، حذف دلار از مبادلات نفتی چین و عربستان و همچنین همراهی سایر اعضای اوپک با این تصمیم، قطعاً باعث شکسته شدن یکی از پایه های اصلی تقاضای دلار در دنیا خواهد شد و این می تواند در کنار رشد پیمان های چند جانبه پولی، آغازی بر حذف دلار از کل معاملات جهانی باشد.
تابناک