در روزهایی به سر می‌بریم که قیمت سکه در بازار آزاد، روز به روز در حال افزایش است و در این شرایط، برخی صحبت از این به میان می‌آورند که معاملات آتی در این صعود قیمتی نقش دارد و در همین راستا، بحث ممنوعیت معاملات آتی سکه برای کنترل بازار آزاد سکه به میان آمد. همچنین، تصمیمات دیگری مثل جایگزینی طرح پیش‌فروش سکه با اوراق گواهی و معامله در بورس کالا نیز مطرح شد.در این خصوص در گفت‌وگویی، نظر حسین عبده تبریزی، مشاور تامین مالی وزیر راه و شهرسازی و عضو شورای عالی بورس را جویا شده‌ایم که آن را در زیر می‌خوانید.
اکنون قیمت سکه طلا در بازار آزاد روز به روز بیشتر می‌شود و برخی از کارشناسان می‌گویند که بازار آتی سکه در این افزایش قیمت بی‌تاثیر نیست و بر همین اساس، زمزمه‌هایی از جلوگیری از فعالیت بازار آتی شنیده می‌شود؛ به نظر شما آیا قیمت سکه در بازار آزاد از بازار آتی سیگنال می‌گیرد؟
عبده تبریزی: ممنوعیت فعالیت در بازار آتی، راه حل خوبی نیست و بانک مرکزی به جای این تصمیم می‌تواند خود در بازار آتی فعالیت داشته باشد و نظر خود را اعمال کند. اگر بانک مرکزی در بازار آتی سکه فعال شود، طبیعی است که بسیاری از مشکلات حل خواهد شد و می‌تواند با توجه به افزایش عرضه، قیمت را کاهش دهد.
سکه و ارز از یک جنس هستند و اگر جمع‌بندی بانک مرکزی این است که قیمت آنها حباب دارد، می‌تواند به جای جلوگیری از فعالیت، در بازار خود به عنوان بازیگر نقش ایفا کند. بنابراین در خصوص سکه، راه‌حل وارد شدن بانک مرکزی به بازار آتی است. همچنین، پیش از این قرار بود که بازار ارز در هنگام تک نرخی شدن به بورس کالا وارد شود، اما پس از مدت کوتاهی که ارز تک نرخی بود، مجدد بحث دو نرخی شدن آن به میان آمد واین فرصت اکنون وجود ندارد. اکنون دولت به دنبال ورود مجوز واردات به بورس است تا افراد، ارز 4200 تومانی خود را به دولت بدهند و در مقابل، مجوز واردات بگیرند و کالای خود را در بورس معامله کنند.
بانک مرکزی تصمیم دارد که برای سکه‌های پیش‌فروش شده اوراق گواهی سکه طلا منتشر کند و به این ترتیب به مردم فرصت بدهد که پیش از موعد سررسید بتوانند آن را نقد کنند. این اقدام بانک مرکزی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
عبده تبریزی: برای سکه طلا، انواع بازار را می‌توان طراحی کرد و آن را می‌توان به صورت فیزیکی، اوراق گواهی یا ابزار مشتقه در بورس کالا فروخت. با توجه به اینکه مردم و سرمایه‌گذاران عمدتا به دنبال این هستند که قدرت خرید خود را حفظ کنند و خرید و نگهداری سکه برای آنها ریسک مفقودی را به دنبال دارد، بنابراین، می‌توانند اوراق گواهی سکه را برابر با سکه فیزیکی دریافت کنند و این ریسک را پوشش دهند؛ به این ترتیب، طرح جایگزینی می‌تواند در فعال شدن بازار اوراق گواهی تاثیر خوبی داشته باشد. اما، اگر بانک مرکزی در عرضه و تقاضا نقش جدی ایفا نکند، ریسک سفتهبازی هم وجود دارد که باید به آن نیز توجه ویژه کرد.
چند وقتی است که از شیوه‌های نوین تامین مالی برای شهرداری صحبت می‌شود. در این زمینه بورس چه کمکی می‌تواند به گسترش شهری انجام دهد؟
عبده تبریزی: شهرداری‌ها اکنون باید وارد بازار سرمایه شوند و شهرفروشی به عنوان شیوه تامین مالی دیگر امکان پذیر نیست؛ این در حالیست که در گذشته نظام تامین مالی حاکم بر شهرداری، حاصل فروش شهر بوده است. شهرفروشی از اواخر دهه 60آغاز شد و شیوه درستی برای تامین مالی پایدار برای شهر نبوده و نتوانست مشکلات شهری مانند تهران را حل کند.
البته شیوه‌های تامین مالی نوین نیز ارزش‌های50درصدی خلق نمی‌کند، بلکه فقط نقش کمک کننده دارد. بنابراین اگر نتوانیم اقتصاد شهر را تعریف کنیم، کاری از ابزارها و شیوهها ساخته نیست. یکی از مهم ترین روش های نوین درآمدزایی و تامین منابع مالی حضور شهرداری‌ها در بازار سرمایه بوده که لازمه آن، فعالیتهای شفاف در صورت‌های مالی است.
تسنیم: در شرایط کنونی کشور، چه توصیه‌ای برای بازار سرمایه دارید؟
عبده تبریزی: اعتمادسازی و تقویت آن از مهمترین اصول بازارهای کشور، از جمله بازار سرمایه است. تصمیمات آمریکا تاثیر خود را بر بازارها گذاشته است، در این شرایط بازار سرمایه فرصت دارد در شرایط عدم اطمینان، خود را به عنوان محلی مطمئن، مستقر کرده و ضمن شناساندن پتانسیلهای بازار، از حرکت‌هایی که اعتماد را نسبت به بازار سلب می‌کند، پرهیز کند.
بازار سرمایه اکنون وظیفه دارد که اطمینان را در اقتصاد بیشتر کند. یعنی باید سعی کنیم اعتماد مردم را به جایی که معتبر است و مشکلات سیستم بانکی را ندارد، افزایش دهیم. در عین حال، باید مراقبت کرد سهمی به بازار وارد نشود که مساله‌ای داشته باشد یا مثلا یک کارگزاری رفتار غیرحرفه‌ای داشته باشد.
تسنیم