دکتر الهام جعفرزاده نخبه خوزستانی و عضو جامعه اسلامی مهندسین استان در نشست معرفی دستاورد علمی خود "تولید کودهای مایع و جامد کاملاً ارگلانیک و بدون عناصر شیمیایی زیان‌آور" که یک‌شنبه سوم بهمن‌ماه در دفتر جامعه اسلامی مهندسین خوزستان برگزار شد، اظهار کرد: سلامت خاک، انسان و هزینه‌های اقتصادی سه فاکتور مهم در فعالیت‌های کشاورزی هستند و در این میان مسأله تولید و استفاده از محصولات ارگانیک همواره مطرح بوده است. وی با اشاره به تحقیقات خود و استفاده از برخی میکروارگانیسم‌های خاک و گیاهان، تصریح کرد: هدف تحقیقات حذف کودهای شیمیایی فسفات و نیترات و استفاده 100 درصدی از کودهای آلی جامد و مایع برای انواع گیاهان جهت باروری خاک و گیاه بوده است؛ این پژوهش بر روی گونه‌های مختلف گیاه نیشکربرای یافتن آنزیم‌های مولد باکتری‌های مفید انجام شد.
این نخبه خوزستانی افزود: این آنزیم‌ها در مرحله نیتریفیکاسیون، نیتروژن مولکولی موجود در اتمسفر را که حدود 78 درصد حجم هوا را تشکیل می‌دهد، تبدیل به آمونیک به‌عنوان غذای اصلی گیاه می‌کنند. با توجه به مزایای مختلف نیشکر، این تحقیق بیشتر روی گیاه نیشکر متمرکز و به این‌ترتیب میکروب‌های مفید (اندوفایت‌ها) از بخش‌های مختلف گیاه مانند ساقه، ریشه و برگ استخراج شدند؛ درنهایت 83 گونه میکروب شناسایی و پس از خالص‌سازی 6 گونه اندوفایت مفید استخراج شد.
جعفرزاده تصریح کرد: به‌طور طبیعی تعداد این میکروب‌ها کم است اما با یک فرمولاسیون جدید تعداد آنها افزایش داده شد، به‌طوری‌که گیاه خود بتواند غذایش را تهیه کرده و از هرگونه مواد شیمیایی و مصنوعی به‌عنوان تقویت‌کننده و کود بی‌نیاز شود. وی با بیان اینکه در خاک فسفات به شکل معدنی وجود دارد اما این فسفات باید به شکل آلی تبدیل شود، گفت: باکتری‌های استخراج‌شده توانایی سولاریزه کردن فسفات را دارند اما این فسفات باید به مصرف گیاه برسد؛ با برررسی‌های انجام‌شده مشخص شد این باکتری‌ها قدرت تثبیت نیتروژن را نیز دارند بنابراین با توجه به نسبت 78 درصدی نیتروژن موجود در اتمسفر، دیگر نیازی به تزریق نیتروژن به خاک وجود ندارد.
این پژوهشگر برجسته افزود: پیش‌ازاین، در این خصوص تحقیقات دیگری انجام شده بود اما باکتری تولیدشده بیش از پنج روز عمر نداشت؛ با این تحقیقات موفق شدیم با فرمولاسیون جدید، باکتری‌ها را یک سال زنده نگه داریم تا برای گیاهی مانند نیشکر که طول عمر یک‌ساله دارد، قابل استفاده باشد. باکتری‌ها به 2 روش به گیاه تزریق شدند و درنهایت یک محصول کاملاً ارگانیک با صفر درصد نیتروژن شیمیایی به‌دست آمد. وی با اشاره به مزایای این طرح در کشاورزی، گفت: محصول به‌دست آمده در این روش در مقایسه با استفاده 100 درصدی از نیتروژن شیمیایی، افزایش 21.62 درصدی وزن ساقه و حدود 28 درصدی قطر ساقه‌های نیشکر را نشان داده است.
این نخبه خوزستانی با بیان اینکه فسفات به‌طور طبیعی در خاک وجود دارد، این پرسش را مطرح کرد که چرا پسماندها سوزانده می‌شوند و گفت: می‌توان با استفاده از پسماندها کمپوست تولید کرد، در حالی‌که با سوزاندن پسماندها درواقع نیتروژن، فسفر و پتاسیم را می‌سوزانند و آن را تبدیل به آلودگی می‌کنند.
جعفرزاده با اشاره به اینکه نتایج این تحقیقات هم‌اکنون در هند اجرا می‌شود، تصریح کرد: نباید شرایط به گونه‌ای باشد تا محصولات کشاورزی حاصل از این روش از کشورهای دیگر مانند امارات وارد ایران شوند؛ با استفاده از نتایج این تحقیقات، هزینه‌های تولید نیز 60 درصد کاهش پیدا می‌کند. وی خاطرنشان کرد: برای یک هکتار زمین کشاورزی 150 کیلوگرم کود نیتروژن و 100 کیلوگرم نیز کود پتاسیم و فسفر مصرف می‌شود؛ از سوی دیگر برای آنکه 150 کیلوگرم کود نیتروژن به مصرف گیاه رسانده شود، باید 300 کیلوگرم به آن تزریق کنیم یعنی 150 کیلوگرم دیگر شسته و تبخیر شده و به بیماری برای مردم تبدیل می‌شود اما با استفاده از این روش در تحقیقاتی که انجام داده‌ام برای یک هکتار زمین سه لیتر کود مایع کفایت می‌کند.
این نخبه خوزستانی در خصوص اقدامات انجام‌شده برای تجاری‌سازی نتایج این تحقیقات، افزود: در حال حاضر در مراحل پایانی اخذ مجوز تولید کودهای مایع و جامد ارگانیک هستیم.
ایسنا